✨Lý Tồn Hiếu

Lý Tồn Hiếu (chữ Hán: 李存孝, ? – 894) là tướng lãnh cuối đời Đường, đầu đời Ngũ đại, phụng sự quân phiệt Lý Khắc Dụng trong lịch sử Trung Quốc.

Khởi nghiệp

Tồn Hiếu có tên gốc An Kính Tư, là người huyện Phi Hồ, Đại Châu . Khi Kính Tư còn bé, Lý Khắc Dụng cướp đất ở Đại Bắc, bắt ông làm tù binh, dùng làm nô bộc hầu hạ trong trướng. Đến lúc trưởng thành, Kính Tư giỏi cưỡi ngựa bắn cung, kiêu dũng hơn người, được Khắc Dụng nhận làm con, ban tên họ, dùng làm kỵ tướng, khi tòng chinh luôn cho nắm kỵ binh tiên phong. Tồn Hiếu theo Khắc Dụng cứu viện Trần Châu, Hứa Châu, đánh dẹp nghĩa quân Hoàng Sào, chưa từng thất bại. Năm Long Kỷ đầu tiên (889), Khắc Dụng sai Lý Hãn Chi, Tồn Hiếu tấn công Minh, Từ, đánh quân họ Mạnh đại bại ở dốc Lưu Ly, bắt được 2 tướng, tiến vây Hình Châu. Sau khi Phương Lập tự sát (889), Khắc Dụng rốt cục chiếm được 3 châu ấy (890). Trong chiến dịch này, chẳng trận nào mà Tồn Hiếu không tham dự, công lao phần nhiều thuộc về ông.

Tồn Hiếu đem quân về đánh Lộ Châu, Chu Sùng Tiết, Cát Tùng Chu bỏ thành mà đi. Khắc Dụng lấy Khang Quân Lập làm Chiêu Nghĩa lưu hậu, Tồn Hiếu làm Phần Châu thứ sử. Tồn Hiếu cậy công lớn, phẫn uất mấy ngày không ăn. Tháng 10 ÂL, Chiêu thảo sứ Trương Tuấn soái liên quân đến Âm Địa quan, Tồn Hiếu đem 5000 binh đóng trại ở Triệu Thành. Trấn Quốc tiết độ sứ Hàn Kiến sai 300 tráng sĩ nhân đêm tối tập kích doanh trại của Tồn Hiếu; ông biết được, đặt mai phục để đợi, giết sạch kẻ địch. Nghe tin Kiến thất bại, liên quân tan rã bỏ chạy, Trương Tuấn chạy về Tấn Châu, Hàn Kiến chạy về Giáng Châu. Tồn Hiếu đuổi đến cửa tây thành Tấn Châu, Tuấn ra đánh, lại thua, từ ấy đóng cửa không dám ra. Tồn Hiếu đánh thành 3 ngày, bàn với bộ hạ rằng: "Trương Tuấn là tể tướng, bắt thì vô ích; cấm binh của thiên tử, không nên giết hại." Rồi lui lại 50 dặm. Tuấn, Kiến từ Hàm Khẩu bỏ trốn, Tồn Hiếu chiếm lấy Tấn, Giáng, cướp bóc địa phận của các châu Từ, Thấp, Bấy giờ, quân đội Hà Đông nhiều năm tấn công Thường Sơn của Thành Đức quân, Tồn Hiếu luôn được làm tiên phong, đánh hạ Lâm Thành, Nguyên Thị. Thành Đức tiết độ sứ Vương Dung cầu cứu Lư Long tiết độ sứ Lý Khuông Uy; quân đội Lư Long đến, quân đội Hà Đông bèn rút lui.

Tồn Hiếu và Tồn Tín đều là con nuôi của Khắc Dụng, nhưng Tồn Tín được sủng ái, nên Tồn Hiếu ở Hình Châu luôn muốn lập công lớn để vượt qua ông ta. Tồn Hiếu nhiều lần xin đánh 2 quân Thành Đức – Lư Long, nhưng bị Tồn Tín ngăn cản, nên không được Khắc Dụng đồng ý.

Tháng 9 ÂL, Khắc Dụng đi săn ở Loan Thành, Tồn Tín đóng trại ở dốc Lưu Ly. Tồn Hiếu nhân đêm tối cướp trại của Tồn Tín, bắt được Phụng Thành quân sứ Tôn Khảo Lão, khiến quân đội của Tồn Tín rối loạn.

Hậu sự

Khắc Dụng rất tiếc tài của Tồn Hiếu, cứ mong vào lúc hành hình, chư tướng sẽ cầu xin, rồi vin vào đấy mà tha cho ông. Nhưng chư tướng đố kỵ Tồn Hiếu, nên không ai lên tiếng, khiến Khắc Dụng ngầm oán trách họ rất lâu. Sau khi Tồn Hiếu đền tội, Khắc Dụng hơn 10 ngày không coi việc; thế lực của Khắc Dụng trở nên suy yếu, trong khi Chu Toàn Trung ngày càng hùng mạnh.

Không lâu sau, Khắc Dụng cùng chư tướng đánh bạc, nhắc đến Tồn Hiếu thì rơi nước mắt không thôi. Chiêu Nghĩa tiết độ sứ Khang Quân Lập vốn thân với Tồn Tín, lên tiếng phản bác; Khắc Dụng cả giận, giam cầm và đầu độc ông ta. Lại có Tiết A Đàn, cũng bị chư tướng đố kỵ, cảm thấy bất đắc chí, bèn tư thông với Tồn Hiếu. Tồn Hiếu đền tội, A Đàn sợ việc bị tiết lộ, bèn tự sát.

Đánh giá

Tồn Hiếu tay vượn giỏi bắn, mình khoác giáp nặng, lưng đeo cung, đùi đặt sóc; nô bộc của ông luôn đem theo 2 con ngựa, hễ Tồn Hiếu thấy ngựa có chút mệt thì thay đổi ngay giữa trận chiến. Tồn Hiếu một mình múa qua sắt xông vào trận, muôn người không chống nổi, đi lại nhẹ nhàng như bay, được người đời sánh với Trương Liêu, Cam Ninh.

Sử cũ nhận xét: khi xưa Lý Khắc Dụng nổi dậy ở Tịnh, Phần, gặp lúc hươu chạy ở Trung Nguyên, hẹn với rồng đánh ở chằm lớn, tập hợp kẻ kiêu quả, để dành làm việc chó ưng. Nên từ Lý Tồn Tín trở xuống, đều ban tên họ để thu tấm lòng của họ, trao quan chức để dùng tài năng của họ. So với Đổng Trác thu nhận Lữ Bố, cũng giống như vậy! Với cái dũng của Tồn Hiếu, đủ để trùm ba quân mà đứng đầu muôn người, nếu không làm kẻ phản thần, thì có thể là bậc lương tướng đấy.

Hình tượng văn hóa

Trong tiểu thuyết Tàn Đường Ngũ Đại sử diễn nghĩa (残唐五代史演义传), Dũng Nam công Lý Tồn Hiếu (869 – 904) là mãnh tướng bậc nhất đương thời, sử dụng cây Vũ vương sóc nặng 800 cân, xưng Phi Hổ tướng quân. Ở tác phẩm này, chàng chăn dê An Cảnh Tư nhờ đánh cọp ở núi Phi Hổ mà được Tấn vương Lý Khắc Dụng thu nhận (hồi 10), ban tên Lý Tồn Hiếu, trở thành Thái bảo thứ 13. Tồn Hiếu đã vì Tấn vương lập rất nhiều công lao: phá Thạch Lĩnh quan (hồi 12), bắt Mạnh Tuyệt Hải (hồi 15), đem 18 kỵ sĩ vào ra Trường An, đốt kho Vĩnh Phong (hồi 18), bắt Đặng thiên vương (hồi 30). Tháng 9 năm Thiên Phục thứ 3 (904), Tồn Hiếu bị Lý Tồn Tín, Khang Quân Lợi bày kế ly gián, vu cáo và sát hại (hồi 32), hưởng thọ 36 tuổi.