Thuật ngữ Giáo hội địa phương () chỉ một cộng đoàn giáo hội gồm các tín hữu được đặt dưới sự lãnh đạo của một giám mục (hoặc tương đương) theo định nghĩa của giáo luật và giáo hội học Công giáo. Nhóm nghi chế, tức một tập hợp gồm nhiều nghi chế phát xuất từ cùng một nguồn gốc (lịch sử hoặc địa phương), thì tùy theo giáo hội địa phương mà vị giám mục (hoặc tương đương) cai quản. Vì vậy, thuật ngữ "giáo hội địa phương" muốn nói đến một tổ chức còn thuật ngữ "nhóm nghi chế" thì ám chỉ cung cách cử hành phụng vụ của giáo hội ấy.

Có hai loại giáo hội địa phương, đó là:

Giáo hội địa phương nghi lễ tự lập: là một tập hợp gồm nhiều giáo hội địa phương với truyền thống phụng vụ, linh đạo, thần học và giáo luật đặc trưng. Giáo hội địa phương nghi lễ tự lập lớn nhất trong Giáo hội Công giáo là Giáo hội Latinh. 23 giáo hội địa phương nghi lễ tự lập còn lại là các giáo hội Công giáo Đông phương được đặt dưới quyền lãnh đạo của các giám mục, trong số đó có những vị nắm danh hiệu Thượng phụ, hay .

Giáo hội địa phương: là một giáo phận (hay địa phận theo truyền thống Đông phương) do một giám mục (hoặc tương đương) lãnh đạo. Các giáo phận thường được gom lại thành một thể chế quốc gia dưới dạng một hội đồng giám mục. Giáo phận có nhiều hình thức tương đương, trong đó có hạt đại diện tông tòa, hạt phủ doãn tông tòa, giáo hạt quân đội, giáo hạt tòng nhân và đan viện tòng thổ.

Nhóm nghi chế cũng có hai loại, đó là:

Nhóm nghi chế triều: tức một nhóm nghi chế tùy theo truyền thống của một giáo hội địa phương nghi lễ tự lập. Các lễ chế phụng vụ Công giáo có thể được phân làm 2 nhóm lớn, đó là nhóm nghi chế Latinh thuộc về Giáo hội Latinh và nhóm nghi chế Đông phương thuộc về 23 giáo hội nghi lễ tự lập còn lại

Nhóm nghi chế dòng: tức biến thể của một nhóm nghi chế triều và tùy theo một dòng tu nhất định

Giáo hội

Danh sách các giáo hội nghi lễ tự lập

Giáo hội học

Theo giáo hội học Công giáo, giáo hội là một cộng đoàn các Kitô hữu được tổ chức theo thứ bậc, và trải rộng khắp thế giới (tức Giáo hội Công giáo) hay khắp một phần lãnh thổ (tức giáo hội địa phương). Giáo hội là bí tích Nhiệm thể Chúa Kitô trên trần gian khi nó có một vị thủ lãnh và các thành viên. Đức Kitô thủ lãnh hiện diện cách bí tích nơi hàng giáo phẩm – đó là các giám mục, linh mục và phó tế. Giám mục giáo phận, với sự cộng tác của linh mục đoàn và các phó tế, thực hiện chức vụ giảng dạy đức tin, thánh hóa và lãnh đạo các tín hữu thuộc quyền mình (Mt 28:19–20; Tt 1:4–9). Vì thế, giáo hội hiện diện bí tích cách trọn vẹn (như một dấu chỉ) ở những nơi có một giám mục (dấu chỉ Chúa Kitô thủ lãnh) và những người giúp việc cho vị giám mục ấy, cùng các Kitô hữu (dấu chỉ Thân mình Chúa Kitô). Từ đó suy ra được mỗi một giáo phận là một giáo hội địa phương.

Trên bình diện toàn cầu, Chúa Kitô thủ lãnh hiện diện cách bí tích nơi Giáo tông, và để có thể tham gia Giáo hội Công giáo, các giáo hội địa phương hay giáo hội địa phương nghi lễ tự lập phải hiệp thông trọn vẹn với vị giáo tông. Nhờ hiệp thông với thánh Petrus Tông đồ cùng các người kế vị ngài, Giáo hội trở nên bí tích cứu độ phổ quát cho đến tận thế.

Trong Giáo hội Công giáo tồn tại nhiều giáo hội nghi lễ tự lập, tức là tập hợp các giáo hội địa phương có chung di sản phụng vụ, thần học, linh đạo và giáo luật, đặc trưng bởi hoàn cảnh văn hóa và lịch sử. Các giáo hội nghi lễ tự lập, tuy có cho mình di sản đặc thù, đều hiệp thông trọn vẹn với Giáo tông ở Roma.

Khác với các "gia đình giáo hội" hay "liên minh giáo hội" được thiết lập ngang qua sự công nhận lẫn nhau giữa nhiều giáo hội riêng biệt, Giáo hội Công giáo là một giáo hội duy nhất (hiệp thông trọn vẹn, một Thân thể duy nhất) được cấu thành từ nhiều giáo hội địa phương, và mỗi một giáo hội địa phương lại là hiện thân trọn vẹn của Giáo hội Công giáo duy nhất. Các giáo hội địa phương của Giáo hội Công giáo (hoặc là giáo hội nghi lễ tự lập, hoặc là giáo hội địa phương thông thường) không đơn giản chỉ là các chi nhánh, phân khu của một tổ chức lớn hơn, mà theo định nghĩa của thần học, mỗi một giáo hội ấy được coi là hiện thân của Giáo hội Công giáo duy nhất, trọn vẹn tại một địa phương hoặc cho một cộng đoàn tín hữu nhất định.