✨Phùng Dị

Phùng Dị (chữ Hán: 冯异, ? – 34) là tướng lãnh, khai quốc công thần, một trong Vân Đài nhị thập bát tướng nhà Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc.

Quy thuận Lưu Tú

Dị tự Công Tôn, người huyện Phụ Thành, quận Dĩnh Xuyên . Dị thích đọc sách, thông thạo Tả truyện, Tôn tử binh pháp.

Chiến loạn nổ ra, Dị được lấy chức Quận duyện coi 5 huyện, cùng Phụ Thành trưởng Miêu Manh giữ thành, giúp nhà Tân chống lại nghĩa quân. Lưu Tú tấn công Dĩnh Xuyên, đánh Phụ Thành không được, đóng đồn ở Cân Xa hương. Dị lẻn đi huyện dưới quyền, bị nghĩa quân bắt. Bấy giờ anh họ Dị là Phùng Hiếu với người đồng quận Đinh Sâm, Lữ Yến đều đi theo Lưu Tú, nhân đó cùng tiến cử ông. Dị được triệu kiến, nói: "Dị chỉ có một mình, không đủ để làm gì. Nhưng còn mẹ già ở trong thành, nguyện quay về giữ 5 thành, để báo đáp ân đức của ngài." Lưu Tú nói: "Được." Dị quay về, nói với Miêu Manh rằng: "Nay khắp nơi nổi dậy, phần nhiều hoành hành bạo ngược, chỉ có Lưu Tú đến đâu cũng không cướp bóc. Xem lời nói, cử chỉ của ông ta thì chẳng phải là người tầm thường, có thể gởi mình." Miêu Manh nói: "Chúng ta sống chết cùng mệnh, xin theo kế của anh." Lưu Tú quay về Uyển Thành, nghĩa quân của Hán Canh Thủy đế trước sau hơn 10 đợt đánh Phụ Thành, Dị giữ vững nên không ai hạ nổi; đến khi Lưu Tú được làm Tư lệ hiệu úy, đi qua Phụ Thành, bọn Dị mở cửa bày trâu, rượu ra đón. Lưu Tú thự Dị làm Chủ bộ, Miêu Manh làm Tòng sự. Dị nhân đó tiến cử người trong ấp là bọn Diêu Kỳ, Thúc Thọ, Đoàn Kiến, Tả Long, đều được Lưu Tú lấy làm Duyện sử, đưa đến Lạc Dương.

Lý Cảnh Tinh: 3 người Phùng Dị, Sầm Bành, Giả Phục, đều nhờ chiến công mà nổi bật. Dẫu khác biệt về sự chuyên trách một phương và không chuyên trách một phương, nhưng sự trác việt của công lao thì tương đồng. Phùng Dị trước chiêu hàng Lý Dật, dần thu Hà Nam; sau phá Xích My, rồi định Quan Trung. Lấy ấp Tuần để giành mất lợi thế của Ngỗi Hiêu, giữ Bắc Địa để củng cố phòng bị trong ngoài. Công nghiệp thịnh vượng, ngàn năm một thuở.

Hậu nhân

Con trưởng là Phùng Chương, được tập phong tước Dương Hạ hầu. Năm Kiến Vũ thứ 13 (37), Chương được đổi phong Đông Mân hầu, ăn lộc 3 huyện.

Năm Kiến Trung thứ 3 (782) thời Đường Đức Tông, Lễ nghi sứ Nhan Chân Khanh kiến nghị truy phong 64 danh tướng đời xưa, lập miếu thờ phụng. Dị là 1 trong 64 người ấy.

Năm Tuyên Hòa thứ 3 (1123) thời Tống Huy Tông, triều đình theo lệ đời Đường, dựng miếu thờ phụng 72 danh tướng đời xưa. Dị cũng là 1 trong số 72 người ấy. Trước đó, dân gian đời Bắc Tống đã lưu hành bộ sách Thập thất sử bách tướng truyện (十七史百将传), truyện của Dị nằm ở quyển 3, vẫn còn lưu hành đến ngày nay.

Năm Hồng Vũ thứ 21 (1388) thời Minh Thái Tổ, triều đình đưa 37 công thần vào thờ trong miếu đế vương các đời, nhà Đông Hán chỉ có Đặng Vũ và Dị.

Hình tượng văn hóa

Trong tiểu thuyết Đông Hán diễn nghĩa (còn gọi là Hậu Hán diễn nghĩa), Dị là đồ đệ của Nghiêm Tử Lăng, từng cùng Lưu Tú đến Trường An tham gia Võ cử, sau đó trở thành 1 trong Vân Đài tam thập lục tướng, tinh hiệu là Cơ Thủy báo.