✨Phân loại họ Đại kích

Bài này đưa ra phân loại đầy đủ nhất của họ Đại kích (Euphorbiaceae), phù hợp với các nghiên cứu di truyền ở mức phân tử mới nhất.

Quá khứ

Họ phức tạp này trước đây bao gồm 5 phân họ: Acalyphoideae, Crotonoideae, Euphorbioideae, Oldfieldioideae và Phyllanthoideae. Ba phân họ đầu tiên là các phân họ đơn noãn (một noãn) trong khi hai phân họ sau là đôi noãn (hai noãn).

Hiện nay, họ Euphorbiaceae cũ đã bị tách ra thành 5 họ như sau:

• Họ Euphorbiaceae mới (nghĩa hẹp): Bốn phân họ một noãn là Acalyphoideae (trừ tông Galearieae), Crotonoideae, Euphorbioideae và Cheilosoideae, trong đó phân họ nhỏ Cheilosoideae tách ra từ Acalyphoideae.
• Họ Pandaceae: Tông Galearieae (phân họ Acalyphoideae cũ) tạo ra phần lớn của họ mới này cùng với tông Centroplaceae (phân họ Phyllanthoideae cũ).
• Họ Phyllanthaceae: Phân họ Phyllanthoideae hai noãn cũ (trừ tông Drypeteae và tông Centroplaceae).
• Họ Picrodendraceae: Phân họ Oldfieldioideae hai noãn cũ.
• Họ Putranjivaceae: Tông Drypeteae (phân họ Phyllanthoideae cũ).

Dưới đây là phân loại của họ Euphorbiaceae theo nghĩa mới (nghĩa hẹp).

Phân họ Acalyphoideae

• Tông Acalypheae: Có 12 phân tông và 32 chi Phân tông Acalyphinae: Có 1 chi Acalypha (gồm cả Acalyphes, Acalyphopsis, Calyptrospatha, Caturus, Corythea, Cupameni, Galurus, Gymnalypha, Linostachys, Mercuriastrum, Odonteilema, Paracelsea, Ricinocarpus, Schizogyne, Usteria) Phân tông Adrianinae: Có 1-2 chi Adriana (gồm cả Meialisa, Trachycaryon) Phân tông Claoxylinae: Có 5 chi ** Claoxylon (gồm cả Erythrochilus, Erythrochylus) Claoxylopsis Discoclaoxylon Erythrococca (gồm cả Athroandra, Autrandra, Chloropatane, Deflersia, Poggeophyton, Rivinoides) * Micrococca * Phân tông Cleidiinae: Có 3 chi Cleidion (gồm cả Lasiostyles, Psilostachys, Redia, Tetraglossa) Sampantaea Wetria (gồm cả Pseudotrewia) Phân tông Dysopsidinae: Có 1 chi Dysopsis (gồm cả Mirabellia, Molina) Phân tông Lasiococcinae: Có 4 chi Clonostylis _Homonoia (gồm cả Haematospermum, _Lumanaja'']) Lasiococca * Spathiostemon (gồm cả Polydragma) * Phân tông Lobaniliinae: Có 1 chi Lobanilia Phân tông Macaranginae: Có 1 chi Macaranga (gồm cả Adenoceras, Mappa, Mecostylis, Pachystemon, Panopia, Phocea, Tanarius) Phân tông Mareyinae: Có 2 chi Mareya * Mareyopsis * Phân tông Mercurialinae: Có 3 chi Mercurialis (gồm cả Cynocrambe, Discoplis, Synema) Leidesia Seidelia Phân tông Ricininae: Có 1 chi Ricinus - thầu dầu Phân tông Rottlerinae: Có 9 chi Avellanita Coccoceras Cordemoya (gồm cả Boutonia) Deuteromallotus Mallotus (gồm cả Aconceveibum, Axenfeldia, Coelodiscus, Diplochlamys, Echinocroton, Echinus, Hancea, Lasipana, Plagianthera, Rottlera,Stylanthus)-chi Ba soi Neotrewia Octospermum Rockinghamia Trewia (gồm cả Canschi, Trevia)
• Tông Adelieae: Có 5 chi Adelia (gồm cả Ricinella) Crotonogynopsis Enriquebeltrania (gồm cả Beltrania) Lasiocroton ** Leucocroton
• Tông Agrostistachydeae: Có 4 chi. Agrostistachys (gồm cả Heterocalyx, Sarcoclinium) Chondrostylis (gồm cả Kunstlerodendron) Cyttaranthus Pseudagrostistachys
• Tông Alchorneae: Có 2 phân tông và 7 chi Phân tông Alchorneinae: Có 4 chi ** Alchornea (gồm cả Bleekeria, Cladodes, Hermesia, Lepidoturus, Schousboea, Stipellaria) Aparisthmium Bocquillonia (gồm cả Ramelia) Orfilea (gồm cả Diderotia, Laurembergia) Phân tông Conceveibinae: Có 3 chi ** Conceveiba (gồm cả Conceveibastrum, Conceveibum, Veconcibea) Gavarretia *** Polyandra
• Tông Ampereae: Có 2 chi Amperea (gồm cả Leptomeria) Monotaxis (gồm cả Hippocrepandra, Reissipa)
• Tông Bernardieae: Có 6 chi Adenophaedra Amyrea Bernardia (gồm cả Alevia, Bernarda, Bernhardia, Bivonia, Passaea, Phaedra, Polyboea, Traganthus, Tyria) Discocleidion Necepsia (gồm cả Neopalissya, Palissya) Paranecepsia
• Tông Caryodendreae: Có 3 chi Alchorneopsis Caryodendron (gồm cả Centrodiscus) ** Discoglypremna
• Tông Chaetocarpeae: Có 2 chi Chaetocarpus (gồm cả Gaedawakka, Mettenia, Neochevaliera, Regnaldia) Trigonopleura (gồm cả Peniculifera)
• Tông Chrozophoreae: Có 4 phân tông và 12 chi Phân tông Chrozophorinae: Có 1 chi Chrozophora (gồm cả Crossophora, Crozophora, Ricinoides, Tournesol, Tournesolia) Phân tông Ditaxinae: Có 5 chi Argythamnia (gồm cả Argithamnia, Argothamnia, Argyrothamnia, Argytamnia, Odotalon, Serophyton) Caperonia (gồm cả Acanthopyxis, Androphoranthus, Cavanilla, Lepidococea, Meterana) Chiropetalum (gồm cả Aonikena, Desfontaena, Desfontaina, Desfontainea) Ditaxis (gồm cả Aphora, Paxiuscula, Stenonia) Philyra (gồm cả Phyllera) Phân tông Doryxylinae: Có 4 chi ** Doryxylon (gồm cả Mercadoa, Sumbavia) Melanolepis Sumbaviopsis (gồm cả Adisa, Adisca) Thyrsanthera ** Phân tông Speranskiinae *** Speranskia Mercurialis annua
• Tông Clutieae: Có 2 chi Clutia (gồm cả Altora, Cluytia, Clytia) Kleinodendron
• Tông Dicoelieae: Có 1 chi ** Dicoelia
• Tông Epiprineae: Có 2 phân tông và 9 chi Phân tông Epiprininae: Có 8 chi ** Adenochlaena (gồm cả Niedenzua, Centrostylis) Cephalocroton Cephalocrotonopsis Cladogynos (gồm cả Adenogynum, Baprea, Chloradenia) Cleidiocarpon (gồm cả Sinopimelodendron) Epiprinus Koilodepas (gồm cả Caelodepas, Calpigyne, Coelodepas, Nephrostylus) Symphyllia ** Phân tông Cephalomappinae: Có 1 chi *** Cephalomappa (gồm cả Muricococcum)
• Tông Erismantheae: Có 3 chi Erismanthus Moultonianthus ** Syndyophyllum
• Tông Omphaleae: Có 1 chi ** Omphalea (gồm cả Duchola, Hebecocca, Hecatea, Neomphalea, Omphalandria, Ronnowia)
• Tông Pereae: Có 1 chi ** Pera
• Tông Plukenetieae: Có 3 phân tông và 13 chi Phân tông Dalechampiinae: Có 1 chi Dalechampia (gồm cả Cremophyllum, Dalechampsia, Megalostylis, Rhopalostylis) Phân tông Plukenetiinae: Có 5 chi Angostylis (gồm cả Angostyles) Astrococcus Plukenetia (gồm cả Accia, Angostylidium, Apopandra, Botryanthe, Ceratococcus, Elaeophora, Eleutherostigma, Fragariopsis, Hedraiostylus, Pseudotragia, Pterococcus, Sajorium, Tetracarpidium, Vigia) Haematostemon Romanoa (gồm cả Anabaena, Anabaenella) Phân tông Tragiinae: Có 7 chi ** Acidoton (gồm cả Durandeeldia, Gitara) Cnesmone (gồm cả Cenesmon, Cnesmosa) Megistostigma (gồm cả Clavistylus) Pachystylidium Platygyna (gồm cả Acanthocaulon) Sphaerostylis *** Tragia (gồm cả Agirta, Allosandra, Bia, Ctenomeria, Lassia, Leptobotrys, Leptorhachis, Leucandra, Schorigeram, Zuckertia)
• Tông Pogonophoreae: Có 1 chi ** Pogonophora (gồm cả Poraresia)
• Tông Pycnocomeae: Có 2 phân tông và 7 chi Phân tông Blumeodendrinae: Có 4 chi ** Blumeodendron Botryophora (gồm cả Botryospora, Botryphora) Podadenia Ptychopyxis (gồm cả Clarorivinia) Phân tông Pycnocominae: Có 3 chi ** Argomuellera (gồm cả Neopycnocoma, Wetriaria) Droceloncia *** Pycnocoma (gồm cả Comopyena)
• Tông Sphyranthereae: Có 1 chi ** Sphyranthera

Phân họ Crotonoideae

• Tông Adenoclineae: Có 2 phân tông và 6 chi Phân tông Adenoclininae: Có 5 chi ** Adenocline (gồm cả Adenoclina, Diplostylis, Paradenocline) Ditta Glycydendron Klaineanthus * Tetrorchidium (gồm cả Hasskarlia, Tetrorchidiopsis) * Phân tông Endosperminae: Có 1 chi Endospermum (gồm cả Capellenia) - vạng trứng
• Tông Aleuritideae: Có 6 phân tông và 16 chi Phân tông Aleuritinae: Có 3 chi ** Aleurites (gồm cả Camirium) Reutealis * Vernicia (gồm cả Ambinux, Dryandra, Elaeococca) * Phân tông Benoistiinae: Có 1 chi Benoistia Phân tông Crotonogyninae: Có 3 chi ** Crotonogyne (gồm cả Neomanniophyton) Cyrtogonone * Manniophyton * Phân tông Garciinae: Có 1 chi Garcia (gồm cả Carcia) Phân tông Grosserinae: Có 7 chi ** Anomalocalyx Cavacoa Grossera Neoholstia (gồm cả Holstia) Sandwithia Tannodia (gồm cả Domohinea) * Tapoides * Phân tông Neoboutoniinae: Có 1 chi Neoboutonia
• Tông Codiaeae: Có 15 chi Acidocroton Baliospermum Baloghia (gồm cả Steigeria) Blachia (gồm cả Deonia) Codiaeum (gồm cả Crozophyla, Junghuhnia, Phyllaurea, Synaspisma) Colobocarpos Dimorphocalyx Dodecastigma Fontainea Hylandia Ophellantha Ostodes Pantadenia Sagotia ** Strophioblachia
• Tông Crotoneae: Có 5 chi Brasiliocroton Croton (gồm cả Agelandra, Aldinia, Angelandra, Anisepta, Anisophyllum, Argyra, Argyrodendron, Astraea, Astrogyne, Aubertia, Banalia, Barhamia, Brachystachys, Calypteriopetalon, Cascarilla, Centrandra, Cieca, Cleodora, Codonocalyx, Comatocroton, Crotonanthus, Crotonopsis, Cyclostigma, Decarinium, Drepadenium, Eluteria, Engelmannia, Eremocarpus, Eutrophia, Friesia, Furcaria, Geiseleria, Gynamblosis, Halecus, Hendecandas, Heptallon, Heterochlamys, Heterocroton, Julocroton, Klotzschiphytum, Kurkas, Lasiogyne, Leptemon, Leucadenia, Luntia, Macrocroton, Medea, Merleta, Monguia, Myriogomphus, Ocalia, Oxydectes, Palanostigma, Penteca, Pilinophyton, Piscaria, Pleopadium, Podostachys, Saipania, Schradera, Semilta, Tiglium, Timandra, Tridesmis, Triplandra, Vandera) Mildbraedia (gồm cả Neojatropha, Plesiatropha) Moacroton (gồm cả Cubacroton) ** Paracroton (gồm cả Desmostemon, Fahrenheitia)
• Tông Elateriospermeae: Có 1 chi ** Elateriospermum (gồm cả Elaterioides, Elaterispermum)
• Tông Gelonieae: Có 2 chi Cladogelonium Suregada (gồm cả Ceratophorus, Erythrocarpus, Gelonium, Owataria)
• Tông Jatropheae: Có 8 chi Annesijoa Deutzianthus Jatropha (gồm cả Adenorhopium, Adenoropium, Castiglionia, Collenucia, Curcas, Jatropa, Loureira, Mesandrinia, Mozinna, Zimapania) Joannesia (gồm cả Anda, Andicus) Leeuwenbergia Loerzingia Oligoceras Vaupesia
• Tông Manihoteae: Có 2 chi Cnidoscolus (gồm cả Bivonea, Jussieuia, Mandioca, Victorinia) Manihot (gồm cả Hotnima, Janipha, Manihotoides) - sắn
• Tông Micrandreae: Có 2 phân tông và 4 chi Phân tông Heveinae: Có 1 chi Hevea (gồm cả Caoutchoua, Micrandra, Siphonanthus, Siphonia) - cao su Phân tông Micrandrinae: Có 3 chi Cunuria Micrandra (gồm cả Clusiophyllum, Pogonophyllum) Micrandropsis
• Tông Ricinocarpeae: Có 2 phân tông và 7 chi Phân tông Bertyinae: Có 4 chi ** Bertya (gồm cả Lambertya) Borneodendron Cocconerion Myricanthe Phân tông Ricinocarpinae: Có 3 chi ** Alphandia Beyeria (gồm cả Beyeriopsis, Calyptrostigma, Clavipodium) *** Ricinocarpus (gồm cả Echinosphaera, Ricinocarpus, Roeperia)
• Tông Ricinodendreae: Có 2 chi Ricinodendron Schinziophyton
• Tông Trigonostemoneae: Có 1 chi ** Trigonostemon (gồm cả Actephilopsis, Athroisma, Enchidium, Kurziodendron, Neotrigonostemon, Nepenthandra, Poilaniella, Prosartema, Silvaea, Telogyne, Tritaxis, Tylosepalum)

Phân họ Euphorbioideae

• Tông Euphorbieae: Có 3 phân tông và 12 chi Phân tông Anthosteminae: Có 2 chi ** Anthostema Dichostemma Phân tông Euphorbiinae: Có 7 chi ** Euphorbia (gồm cả Ademo, Adenopetalum, Adenorima, Agaloma, Aklema, Alectoroctonum, Allobia, Anisophyllum, Anthacantha, Aplarina, Arthrothamnus, Bojeria, Ceraselma, Chamaesyce, Characias, Chylogala, Ctenadena, Cyathophora, Cystidospermum, Dactylanthes, Dematra, Desmonema, Dichrophyllum, Dichylium, Diplocyathium, Ditritra, Endoisila, Epurga, Esula, Euforbia, Eumecanthus, Euphorbiastrum, Euphorbiodendron, Euphorbiopsis, Euphorbium, Galarhoeus, Kanopikon, Kobiosis, Lacanthis, Lathyris, Lepadena, Leptopus, Lophobios, Lyciopsis, Medusea, Nisomenes, Ossifraga, Peccana, Petalandra, Pleuradena, Poinsettia, Pythius, Sclerocyathium, Sterigmanthe, Tithymalopsis, Tithymalus, Torfasadis, Treisia, Tricherostigma, Trichosterigma, Tumalis, Vallaris, Xamesike, Zalitea, Zygophyllidium) Cubanthus - Có thể gộp trong Euphorbia. Elaeophorbia - Có thể gộp trong Euphorbia. Endadenium - Có thể gộp trong Euphorbia. Monadenium (gồm cả Lortia, Stenadenium) - Có thể gộp trong Euphorbia. Pedilanthus (gồm cả Crepidaria, Diadenaria, Hexadenia, Tithymaloides, Ventenatia) - Có thể gộp trong Euphorbia. * Synadenium - Có thể gộp trong Euphorbia. * Phân tông Neoguillauminiinae: Có 2 chi Calycopeplus *** Neoguillauminia
• Tông Hippomaneae: Có 2 phân tông và 33 chi Phân tông Carumbiinae: Có 1 chi Omalanthus (gồm cả Carumbium, Dibrachion, Dibrachium, Duania, Wartmannia) Phân tông Hippomaninae: Có 32 chi Actinostemon (gồm cả Dactylostemon) Adenopeltis Anomostachys Balakata Bonania (gồm cả Hypocoton) Colliguaja Conosapium Dalembertia (gồm cả Alcoceria) Dendrocousinsia Dendrothrix Ditrysinia Duvigneaudia Excoecaria (gồm cả Commia, Glyphostylus) Falconeria Grimmeodendron Gymnanthes (gồm cả Adenogyne, Ateramnus) Hippomane (gồm cả Mancanilla, Mancinella) Mabea Maprounea (gồm cả Aegopicron, Aegopricon, Aegopricum) Neoshirakia (gồm cả Shirakia) Pleradenophora Pseudosenefeldera Rhodothyrsus Sapium (gồm cả Carumbium, Gymnobothrys, Sapiopsis, Seborium, Shirakiopsis, Stillingfleetia, Taeniosapium) - sòi Sclerocroton Sebastiania (gồm cả Clonostachys, Cnemidostachys, Elachocroton, Gussonia, Microstachys, Sarothrostachys, Tragiopsis) Senefeldera Senefelderopsis Spegazziniophytum Spirostachys Stillingia (gồm cả Gymnostillingia) *** Triadica
• Tông Hureae: Có 4 chi Algernonia Hura - vông đồng. Ophthalmoblapton Tetraplandra (gồm cả Dendrobryon)
• Tông Pachystromateae: Có 1 chi ** Pachystroma (gồm cả Acantholoma)
• Tông Stomatocalyceae: Có 2 phân tông và 4 chi Phân tông Hamilcoinae: Có 2 chi ** Hamilcoa Nealchornea Phân tông Stomatocalycinae: Có 2 chi ** Pimelodendron (gồm cả Stomatocalyx) Plagiostyles

Phân họ Cheilosoideae

Trước đây là tông Cheiloseae của phân họ Acalyphoideae: Có 2 chi

• Cheilosa
• Neoscortechinia (gồm cả Alcineanthus, Scortechinia)