✨Nguyễn Tạo

Nguyễn Tạo

Nguyễn Tạo (1905 – 1994), bí danh Trần Châu Phong, Nguyễn Phủ Doãn, Tạo Doãn, Tạo Rỗ, là nhà hoạt động cách mạng, Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, một trong những lãnh đạo đầu tiên của Công an nhân dân Việt Nam và ngành lâm nghiệp Việt Nam.

Thân thế

Nguyễn Tạo quê ở làng Thái Yên, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, sinh ra trong một gia đình Nho học, giỏi cả Hán văn lẫn chữ Quốc ngữ.

Ông nội là Tú tài Nguyễn Trọng Tốn, từng giữ chức Tri huyện Võ Nhai. Năm 1885, ông Tốn cùng đồng hương Phan Đình Phùng tham gia phong trào Cần vương, được vua Hàm Nghi phong hàm Tu Vũ. Sau ông bị thực dân Pháp bắt giữ và quản thúc ở quê nhà.

Cha ông là Tú tài Nguyễn Trọng Tấn, từng giữ hàm Hàn lâm đại chiếu. Năm 1936, cụ Tấn tham gia sáng lập Hội Đông y Trung Kỳ. Về sau, cụ Tấn còn vào cung chữa trị cho Từ Cung thái hậu.

Tháng 9 năm 1929, khi Tân Việt Cách mạng Đảng cải tổ thành Đông Dương Cộng sản Liên đoàn, ông tiếp tục hoạt động dưới danh nghĩa thành viên của tổ chức cộng sản mới. Sau khi vượt ngục, ông đổi tên thành Nguyễn Phủ Doãn để hoạt động bí mật. Vì thế ông còn được các đồng chí trong Đảng gọi là Tạo Doãn.

Tháng 3 năm 1933, do bị thực dân truy bắt, Tạo Doãn cùng Lê Đình Tuyển phải trốn lên Phúc Yên, nương náu ở nhà địa chủ Đỗ Đình Thông ở Đa Phúc (nay là thôn Tân Yên, xã Hồng Kỳ, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội). Tại đây, hai ông đã thành lập Chi bộ Đảng do ông làm Bí thư, xuất bản báo Tia sáng (phát hành được 3 số). Chi bộ Đảng ở đây đã tiến hành mở rộng ra các tỉnh lân cận và bắt liên lạc với tổ chức Đảng ở Hà Nội. Năm 1945, ông tham gia Ủy ban Khởi nghĩa tỉnh Nghệ An. Ngày 21 tháng 8, quần chúng nhân dân vùng lên khởi nghĩa. Sau khi cướp được chính quyền ở tỉnh lỵ Vinh, ông được phân công phụ trách Ty trinh sát Nghệ An.) đầu tiên của Bộ Công an. Năm 1961, ông giữ chức Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp. Ông đã đề xuất chủ trương xây dựng "Làng lâm nghiệp", phù hợp với chủ trương "giao đất giao rừng" của chính quyền và chuyển từ "nền lâm nghiệp nhà nước" sang "nền lâm nghiệp nhân dân". Ngày 29 tháng 9 năm 1961, ông thành lập Viện Nghiên cứu Lâm nghiệp. Năm 1962, Thủ tướng Phạm Văn Đồng chính thức thông qua đề xuất của ông, ra Quyết định 72-TTg thành lập khu rừng Cúc Phương làm cơ sở nghiên cứu khoa học. Năm 1963, ông cho thành lập Cục Bảo vệ lâm nghiệp. Năm 1966, nhờ đề xuất của ông mà Lâm trường Cúc Phương được Chính phủ chuyển đổi thành Vườn quốc gia Cúc Phương, là một trong những vườn quốc gia đầu tiên trên thế giới.