✨Mai Quốc Liên

Mai Quốc Liên (1941 – 2024) là giáo sư, nhà văn, nhà nghiên cứu văn học, nhà Hán học Việt Nam, được tặng đồng thời Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật và Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ vào năm 2012.

Tiểu sử

Mai Quốc Liên sinh ngày 08 tháng 06 năm 1941, tại xã Điện Phước, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.

Mai Quốc Liên tốt nghiệp đại học Văn tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội; đại học Hán học, cao học Hán học tại Ủy ban Khoa học Xã hội Việt Nam. Từ năm 1963 đến 1975, ông công tác tại Viện Văn học, Viện Hán Nôm thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam; từ năm 1975 đến 1976, ông làm việc tại Ban Tuyên huấn Trung ương Cục miền Nam; từ năm 1976 cho tới khi nghỉ hưu (2006), ông giảng dạy và nghiên cứu tại Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh.''

Ông là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam; hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1981.

Ông qua đời tại Bệnh viện Thống Nhất, Thành phố Hồ Chí Minh ngày 10 tháng 3 năm 2024.

Sự nghiệp

Trong con người của Mai Quốc Liên có nhiều khía cạnh: nhà khoa học, nhà giáo, nhà văn, nhà hoạt động văn hóa, nhà thơ, một trí thức, mà ở phương diện nào ông cũng luôn luôn làm tròn vai. Ông đã tập hợp, liên kết được nhiều trí thức, các nhà khoa học đầu ngành ở trong nước, các chuyên gia Việt kiều ở ngoài nước, để tạo sức mạnh chung.

Trong sự nghiệp nghiên cứu, ông đã xuất bản hơn 10 tác phẩm, trong đó có nhiều tác phẩm tiểu luận, nghiên cứu, phê bình có giá trị: Nhà thơ, cơn bão và những cánh hoa (phê bình, 1979); Ngô Thì Nhậm trong nền văn học Tây Sơn (Chuyên luận, 1985); Dưới gốc me vườn Nguyễn Huệ (tiểu luận, 1986); Khảo luận "Văn chiêu hồn" (1991); Trước đèn (tiểu luận, 1992); Phê bình và tranh luận văn học (1998); Tạp luận (1999); Tiểu luận và phê bình văn học (2011); Các nhà thơ cổ điển Việt Nam (2015). Ông có nhiều bài viết giàu lượng thông tin về sự nghiệp thơ văn của những tên tuổi lớn Chế Lan Viên, Tố Hữu, Huy Cận, Xuân Diệu, Nguyễn Tuân, Tế Hanh, Nguyễn Đình Thi, Chính Hữu... thuộc lớp trước, hoặc các bạn đồng trang lứa như Xuân Quỳnh, Nguyễn Khoa Điềm, Hữu Thỉnh, Bằng Việt... Những trang viết của ông về Nguyễn An Ninh, Trần Văn Giàu, Trần Bạch Đằng, khắc họa đúng phẩm chất, tính cách các nhà cách mạng đồng thời là những nhà hoạt động văn hóa này._ và Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ với cụm công trình: Nhân vật lịch sử - văn hoá Ngô Thì Nhậm, bao gồm các công trình: _Ngô Thì Nhậm (1746-1803) nhân vật lịch sử và nhà văn hoá kiệt xuất; Ngô Thì Nhậm trong văn học Tây Sơn.'' Năm 2013, ông được nhận Giải thưởng Balaban của Hội Bảo tồn Di sản chữ Nôm (The Vietnamese Nôm Preservation Foundation - Hoa Kỳ).

Tác phẩm chính

• Nhà thơ, cơn bão và những cánh hoa (phê bình, 1979);
• Ngô Thì Nhậm trong nền văn học Tây Sơn (Chuyên luận, 1985).
• Dưới gốc me vườn Nguyễn Huệ (tiểu luận, 1986),
• Khảo luận "Văn chiêu hồn" (1991);
• Trước đèn (tiểu luận, 1992);
• Phê bình và tranh luận văn học (1998);
• Tạp luận (1999);
• Tiểu luận và phê bình văn học (2011);
• Các nhà thơ cổ điển Việt Nam (2015)

Chủ biên, đồng tác giả

• Thơ văn Ngô Thì Nhậm (tuyển) (đồng tác giả, dịch và biên khảo, 2 tập, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1978)
• Ngô Thì Nhậm tuyển tập (đồng tác giả, dịch, khảo cứu,1980)
• Mấy vấn đề lịch sử và lý thuyết dịch từ Hán sang Việt trong “Dịch từ Hán sang Việt, một khoa học, một nghệ thuật” (đồng tác giả, Hà Nội, 1982)
• Nguyen Du’s poet in classical China, The Vietnam review, (Connecticut, USA, 1996);
• Nguyễn Du toàn tập (dịch, khảo luận, chủ biên, NXB Văn học, 1998)
• Nguyễn Trãi toàn tập (chủ biên, 3 tập, NXB Văn học, Hà Nội, 2000)
• Bản sắc dân tộc trong văn hóa văn nghệ (chủ biên, NXB Văn học – Trung tâm nghiên cứu Quốc học, Hà Nội, 2001)
• Cao Bá Quát toàn tập (chủ biên, dịch, giới thiệu, 2003)

Công trình, báo cáo hội thảo

Vài khía cạnh về việc nghiên cứu văn bản học tác phẩm Ngô Thì Nhậm (Kỷ yếu Khoa học, Đại học Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh, 1978) Thơ đi sứ, khúc ca của lòng yêu nước Việt Nam (Tạp chí Văn học, Hà Nội, 1979);

• Bình Ngô đại cáo nhìn về phương diện văn bản và dịch thuật (Tạp chí Văn học, Hà Nội, Số 4, 1980); Những vấn đề về văn hóa và phát triển của Việt Nam (Hội thảo quốc tế Việt Nam học, Hà Nội, 1998); Những kiến nghị về văn hóa giáo dục Việt Nam trước thềm thế kỷ XXI (Hội thảo Quốc tế Việt Nam trong thế kỷ XX tại Hà Nội, 2000) Thế kỷ XXI và những vấn đề của văn hóa Việt Nam (Hội thảo Quốc tế về văn hóa dân tộc. Viện Khoa học xã hội Quảng Tây, Nam Ninh, Trung Quốc, 2000) Những vấn đề Nho giáo tại Việt Nam (Hội thảo quốc tế Nho giáo tại Việt Nam lần thứ 3. Đại học Khoa học xã hội & NV – Tp. Hồ Chí Minh và ĐH Harvard – Hoa Kỳ tổ chức, 2001); *Nền giáo dục Việt Nam cổ truyền và sự thừa kế tinh hoa của nó (Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ).

Thơ

• Vị mặn của biển cả (Thơ, 2003)

Nguồn:

Vinh danh

• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012.
• Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ năm 2012.
• Giải thưởng Balaban của Hội Bảo tồn Di sản chữ Nôm (The Vietnamese Nôm Preservation Foundation - Hoa Kỳ, 2013)