✨Hội đồng Giám hộ Iran

Hội đồng Giám hộ Iran () là cơ quan giám sát hiến pháp, giám sát bầu cử của Iran, gồm 12 thành viên. Hội đồng Giám hộ nắm giữ quyền lực, ảnh hưởng đáng kể ở Iran.

Hội đồng Giám hộ có ba nhiệm vụ chính:

• xem xét luật do Quốc hội Iran thông qua;
• giám sát bầu cử; và
• xác nhận tư cách của ứng cử viên bầu cử địa phương, ứng cử viên nghị sĩ Quốc hội, ứng cử viên tổng thống và ứng cử viên thành viên Hội đồng chuyên gia.

Quyền hạn

Xem xét luật của Quốc hội

Quốc hội không được thực hiện quyền hạn nếu không có Hội đồng Giám hộ.

Hiến pháp Iran quy định mọi văn bản pháp luật phải phù hợp với luật Hồi giáo. Việc xác nhận luật được Quốc hội thông qua phù hợp với Hồi giáo do quá nửa số faqih quyết định, việc xác nhận luật được Quốc hội thông qua phù hợp với Hiến pháp do quá nửa tổng số thành viên quyết định.

Trong trường hợp Hội đồng Giám hộ xác định luật trái với luật Hồi giáo và Hiến pháp thì Quốc hội xem xét lại đạo luật. Nếu Quốc hội không đồng ý với Hội đồng Giám hộ thì Hội đồng xác định lợi ích quốc gia giải quyết vấn đề.

Giám sát hiến pháp

Hội đồng Giám hộ có quyền giải thích hiến pháp. Quyết định của Hội đồng Giám hộ phải được ít nhất ba phần tư số thành viên tán thành.

Giám sát bầu cử

Từ năm 1991, ứng cử viên nghị sĩ Quốc hội, Hội đồng Giám hộ xác nhận tư cách của ứng cử viên tổng thống và ứng cử viên thành viên Hội đồng chuyên gia. Đối với các cuộc bầu cử lớn, Hội đồng Giám hộ thường loại bỏ hầu hết các ứng cử viên. Ví dụ: trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2009, Hội đồng Giám hộ pháp chỉ xác nhận tư cách của bốn trong số 476 ứng cử viên.

Hội đồng Giám hộ có nhiệm vụ giám sát bầu cử Hội đồng chuyên gia, bầu cử tổng thống, bầu cử Quốc hội và trưng cầu ý dân. Hội đồng Giám hộ giải thích quyền giám sát là quyền giám sát chấp thuận (), tức là quyền xác nhận kết quả bầu cử và tư cách của ứng cử viên, khác với quyền giám sát thông báo () không có thẩm quyền xác nhận và quyền giám sát bằng chứng () phải có bằng chứng để bác kết quả bầu cử và tư cách của ứng cử viên.

Cơ cấu tổ chức

Hội đồng Giám hộ gồm sáu faqih và sáu luật gia. Các faqih do Lãnh tụ Tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, các luật gia do Quốc hội bầu ra theo đề cử của chánh án Iran. Nhiệm kỳ của thành viên Hội đồng Giám hộ là sáu năm, cứ ba năm thì một nửa số thành viên được bổ nhiệm lại.

Thành viên

Danh sách thành viên Hội đồng Giám hộ đương nhiệm

Danh sách cựu thành viên Hội đồng Giám hộ

Chỉ trích

Thiên vị Vệ binh Cách mạng Hồi giáo

Hội đồng Giám hộ thiên vị các ứng cử viên của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran hơn là các ứng cử viên phe cải cách, củng cố thế lực, ảnh hưởng của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (tách biệt với Lực lượng Vũ trang Iran) đối với đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa của Iran.

Bác tư cách của ứng cử viên phe cải cách

Hadi Khamenei, anh trai của Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei và cố vấn của nguyên tổng thống Mohammad Khatami, nhận xét rằng Hội đồng Giám hộ đe dọa nền dân chủ Iran. Ông cho rằng Hội đồng Giám hộ đã bác tư cách của một số ứng cử viên phe cải cách một cách sai trái. Năm 1998, Hội đồng Giám hộ bác tư cách của một ứng cử viên thành viên Hội đồng chuyên gia vì "không đủ trình độ thần học".

Sau khi các ứng cử viên phe cải cách có kết quả tốt trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 2000, Hội đồng Giám hộ đã bác tư cách của hơn 3.600 ứng cử viên phe cải cách, độc lập trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 2004.

Trong cuộc bầu cử Hội đồng chuyên gia Iran năm 2006, Hội đồng Giám hộ bác tư cách của tất cả các ứng cử viên nữ.

Hội đồng Giám hộ bác tư cách nhiều ứng cử viên trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 2008, một phần ba trong số họ là nghị sĩ Quốc hội khóa cũ mà Hội đồng Giám hộ trước đó đã xác nhận tư cách.

Phủ quyết Quốc hội

Hội đồng Giám hộ thường xuyên phủ quyết các dự luật của Quốc hội về nữ quyền, cải cách bầu cử, cấm tra tấn và phê chuẩn các điều ước quốc tế về nhân quyền.

• Hủy bỏ một số phiếu bầu của Rahman Kargosha trong cuộc bầu cử năm 2000 để tuyên bố người đương nhiệm bảo thủ là người trúng cử.
• Bác tư cách trúng cử của Minoo Khaleghi, Khaled Zamzamnejad và Beytollah Abdollahi trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 2016.